KÜTÜPHANE AFET YÖNETİMİNDE COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİNİN KULLANIMI
Kuzucuoğlu A.H., ” KÜTÜPHANE AFET YÖNETİMİNDE COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİNİN KULLANIMI “, 8. Uluslararası Değişen Dünyada Bilgi Yönetimi Sempozyumu, ANKARA, TÜRKIYE, 1-3 Kasım 2018
Acil durumlar ve afetler insanların yaralanması ve / veya ölümü, maddi varlıkların ise hasara uğraması ve / veya tamamen yok olması ile
sonuçlanacak etkiler bırakır. Çevre kirlenmelerine yol açar ve kurumların prestij kayıpları ile sonuçlanacak olumsuz sonuçların doğmasına neden olur. Kütüphane binaları da bu olumsuz sonuçlardan; bulunduğu konum, kütüphane binasının hasar görebilir bir koşulda bulunması, dermelerin ve yapısal olmayan malzemelerin kırılgan bir yapıda olması gibi pek çok faktör nedeniyle etkilenir. Bu olası olumsuz etkilerin en aza indirilmesi ya da tamamen yok edilebilmesi amacıyla afet öncesinde tedbirler alınmalıdır.
Kütüphane binalarında Afet Yönetiminin Risk Yönetimi safhasında yapılacak “Hazırlık” ve “Zarar Azaltma” çalışmaları kullanıcılar, çalışanlar, binalar, dermelerin en az zararla afetin üstesinden gelmesini sağlayacaktır.
Çalışmada, bir kütüphanenin olası bir afetle yüzleştiğinde hızlı müdahaleyi sağlayacak tedbirlerin hızlı bir şekilde mobilize edilmesini sağlayacak bilgilerin coğrafi bilgi sistemleri (CBS) üzerine işlenmesi amaçlanmıştır.
Bu surette en doğru ve etkin bilginin afet öncesi durumda da bilinçlendirme ve tatbikat çalışmalarına katkı sağlaması hedeflenmiştir. Yöntem olarak çalışma evreni İstanbul’un Anadolu yakasındaki İstanbul Büyükşehir Belediyesine bağlı kütüphaneler seçilmiş, bu kütüphanelere en yakın hastaneler, itfaiye istasyonları ve hidrantlar CBS üzerine işlenmiştir.
Bilgisayar ortamında çalışma alanına ait veriler sayısal haritalara işlenmesi için bir CBS yazılımı olan ArcGIS Online kullanılmıştır. Çalışmanın kapsamını söz konusu kütüphanelerde bulunan çalışanları, yöneticileri ve afet harici planları kapsamındaki paydaş kuruluşların yetkilileri oluşturmuştur. Bulgularda, kütüphanelerin itfaiye istasyonları, hidrantlar ve hastaneler gibi önemli acil hizmet sağlayıcılarından uzaklıkları açısından değerlendirildiğinde risk haritaları elde edilmiştir. Bu risk haritalarına göre alınacak tedbirler önerilmiştir. Bu çalışmada önceden alınacak tedbirler sadece üç parametreyle sınırlı kalmış olsa da, hazırlanmış olan mevcut altlığın üzerine pek çok parametrenin katmanlar halinde ilave edilebilmesine olanak bulunmaktadır.
